Poort naar het Paradijs

Bewonder de originele bronzen deuren van de doopkapel van Florence, gemaakt door Ghiberti. Na een restauratie van maar liefst 27 jaar zijn de deuren weer in volle glorie te aanschouwen. Niet op hun originele plek, maar in het Museo dell'Opera del Duomo, net achter de enorme kathedraal van Florence. Een aanrader!

Tegenover de Duomo van Florence vind je de Poort naar het Paradijs, zoals de bronzen deuren van het Baptisterium, de doopkapel van Florence, ook wel genoemd worden. Het verhaal wil dat de paradijselijke bijnaam van de deuren te danken is aan Michelangelo, die de deuren zo mooi vond dat hij ze waardig achtte het Paradijs af te sluiten.

De deuren bevatten tien bronzen panelen, van links naar rechts en van boven naar beneden:

1 – het scheppingsverhaal, de zondeval en de verdrijving uit het Paradijs 
2 – het verhaal van de zwoegende Adam en Eva en de moord op Abel 
3 – het verhaal van Noach, de zondvloed, de ark en Noachs dronkenschap 
4 – het verhaal van Abraham en het offer van Isaak
5 – het verhaal van Esau en Jacob 
6 – het verhaal van Jozef en zijn broers 
7 – het verhaal van Mozes die de stenen tafelen ontvangt
8 – het verhaal van Jozua en de val van de muren van Jericho
9 – het verhaal van David die Goliath doodt
10 – het verhaal van Salomon die de koningin van Sheba ontvangt

Deze bronzen deuren zijn het resultaat van een ontwerpwedstrijd, net als de koepel van Brunelleschi. In 1401 schreef het gilde van de kooplieden, dat de doopkapel beheerde, een wedstrijd uit voor het ontwerp van de deuren van de Doopkapel. De opdracht was wat simpeler dan bij de bouw van de koepel: deelnemende kunstenaars moesten binnen 12 maanden een paneel voor de deuren maken, met het verhaal uit het Oude Testament over het offer van Isaak als onderwerp.

Filippo Brunelleschi was van de partij (hij hield zich later pas bezig met de problemen rondom de bouw van de koepel en had nu nog alle tijd), net als Jacopo della Quercia en misschien zelfs Donatello, maar hun ontwerpen haalden het volgens de jury niet bij dat van de jonge Lorenzo Ghiberti. Ghiberti, die pas 23 jaar oud was, kreeg dan ook de opdracht, hoewel hij nog geen volwaardig lid was van een gilde.

Lorenze Ghiberti ging dus aan het werk om de deuren van de doopkapel vorm te geven. In 1424 waren de deuren gereed. Achtentwintig panelen beelden scènes uit het leven van Christus uit. De onderste twee rijen zijn gereserveerd voor evangelisten en kerkvaders. De 48 hoofdjes zijn profeten, behalve het middelste hoofdje op de vierde rij van onderaf gezien op de linkerdeur: dit is een zelfportret van Ghiberti.

Vreemd genoeg bevatten deze deuren geen enkel paneel met het verhaal van het offer van Isaak, waarmee Ghiberti toch de wedstrijd op zijn naam had weten te schrijven. Gelukkig vielen de noordelijke deuren zo in de smaak bij het stadsbestuur en de gilden dat Ghiberti een jaar na de vervaardiging van dit eerste paar deuren de opdracht kreeg nog een stel deuren te ontwerpen. Het duurde maar liefst 27 jaar voordat deze deuren af waren – maar het resultaat mag er zijn, zoals je hierboven al wel een beetje kunt zien. En ditmaal ontbreekt het offer van Isaak niet!

In het echt zijn de deuren natuurlijk nog veel indrukwekkender dan op deze foto, en bovendien kun je als je met je neus bovenop de deuren staat een tweede zelfportret van Ghiberti ontdekken. Het is het hoofdje van de kale man, aan de rechterzijde van de linkerdeur (het vierde hoofdje van bovenaf geteld). Ghiberti beeldde nu ook zijn vader (links van hem) en zijn zoon (rechts van hem) af, zodat drie generaties Ghiberti’s nog altijd neerkijken op de mensen die het Paradijs mogen betreden…

Reageer op dit artikel

Mail de redactie

Deel dit artikel!