Ontdekkingen over Michelangelo

Een groep wetenschappers uit Brazilie heeft iets opzienbarends ontdekt in een door Michelangelo gemaakt portret van de dichteres Vittoria Colonna. Bij wijze van handtekening heeft Michelangelo een klein zelfportret achter gelaten in het schilderij uit 1525. Dit vertellen de wetenschappers van de Universiteit der Gezondheidswetenshappen in Porto Alegre, onder leiding van Deivis de Camposis, in een artikel in het tijdschrift 'Clinical Anatomy'.

Als je goed kijkt naar het portret van Vittoria Collona, dat tegenwoordig in het British Museum in Londen hangt,  zie je een gebogen mannetje, verstopt op buikhoogte in de plooien van de rechterarm (voor ons als kijker de linkerarm) van de jurk van Vittoria.  Michelangelo had al eens eerder in een door hem geschreven sonnet een zelfportretje achtergelaten en de Braziliaanse wetenschappers hebben de overeenkomst tussen het sonnet- en het jurkmannetje vastgesteld.



Het is niet de eerste keer dat kunsthistorici komen met een dergelijke bevinding. En zoals altijd is ook het laatste woord er nog niet over gezegd. Er bestaat al sinds enige tijd een serie van 'Michelangelo-ontdekkingen'. De groep rond de Camposis zijn geen onbekenden in deze discussies, die de gemoederen weliswaar bezighouden, maar tot nu toe nog geen nieuwe hoofstukken in de kunstgeschiedenis schrijven.

Florence
In de Cappelle Medicee in Florence was de equipe van de Camposis vorig jaar ook aan het werk en baarde daar eveneens opzien. Het team zag daar in bepaalde ornamenten naast de graftombes van de Medici symbolen, die verwijzen naar de anatomie van de vrouwelijke voortplantingsorganen. Michelangelo’s passie voor anatomie was groot en op deze manier zou hij zijn bezigheden en belangstelling op dit gebied tot uitdrukking hebben gebracht hebben. Aldus de Camposis c.s...



Op deze bewering volgde protest van andere wetenschappers die met tegenwerpingen kwamen: de voorstellingen van de anatomie van de vrouwelijke geslachtsorganen van die tijd (jaren 20-30 van de 16e eeuw) en dus ook door Michelangelo gedeeld, waren nog heel anders dan tegenwoordig. Met andere woorden, het beeld dat  uit de symbolen die naast de Medici-graftombes te zien zijn - een soort assemblage van schedels van rund en ram, verbonden met een koord en ondersteund door een schelp-  stemt weliswaar overeen met onze voorstellingen van nu maar zeker niet met die van destijds.



Cappelle Medicee
Maar wie er ook gelijk heeft, de Cappelle Medicee (onderdeel van de Basilica San Lorenzo in Florence) is een plaats van zowel onthulde als ononthulde Michelangioleske mysterieën. In 1975 is ook een kleine muurtekening ontdekt (de Camposis en mannen schijnen er niet bij geweest te zijn dit keer..), in een kleine ruimte van 7 bij 2 meter. De tekening stelt een  kleine, bedenkelijk kijkende man voor. En wat wil het toeval:  dit mannetje heeft ook al weer grote gelijkenis met de eerder genoemde jurk- en sonnet-mannetjes.



Michelangelo verstopte zich in 1530 –naar men zegt gedurende drie maanden- in deze kleine ruimte onder de Cappelle Medicee uit angst voor de wraak van de machtige Medici-paus Clemente VII en Alessandro de’ Medici. Michelangelo had namelijk als architect de Medici-vijandige Florentijnse Republiek ondersteund en zelfs een verdedingsgordel om de stad  laten bouwen om te verhinderen dat de' Medici drie jaar nadat ze verbannen waren uit de stad er weer terug zouden keren. Anders geschiedde, de' Medici lieten de grote kunstenaar met rust, zij wilden dat hij snel weer doorging met zijn werk voor hen: de graftombes van grootheden uit eigen gelederen in de Nieuwe Sacristie (Sagrestia Nuova).



Openstelling
Er gaan geruchten in Florence dat deze ruimte, waar overigens ook nog andere houtskooltekeningen gemaakt zijn, misschien einde volgend jaar voor het publiek geopend zal worden. Misschien moeten we snel een uitnodiging aan Dan Brown schrijven en dan kunnen we ook in de Cappelle Medicee de 'zoek en vind'-bezoekersaantallen verwachten, die in de afgelopen jaren n.a.v. Browns boek Inferno in Palazzo Vecchio in Florence of in het Parijse Louvre n.a.v. het Da Vinci Code boek  geteld zijn. Leuk detail: er zijn meerdere theorieën in omloop over de plek waar Michelangelo zich in die angstige periode verstopt zou kunnen hebben, maar daarover later meer..!



Het ware gezicht van Michelangelo
Mocht iemand willen weten hoe Michelangelo er echt uitgezien moet hebben, dan is het een aardig idee om naar de Galleria dell’ Accademia te gaan, waar dicht bij de David van Michelangelo net weer een bronzen buste opgesteld is, vers gerestaureerd, gemaakt door Daniele da Volterra in opdracht van de familie van Michelangelo na zijn dood in 1564.

Reageer op dit artikel

Mail de redactie

Deel dit artikel!